กล้ามเนื้อสะโพกหนีบเส้นประสาท(สลักเพชรจม)

อาการกล้ามเนื้อสะโพกหนีบเส้นประสาท (Piriformis Syndrome)
แพทย์แผนโบราณเรียกกันว่า สลักเพชรจม, เจ็บเส้นสลักเพชร

• ปวดลึกๆที่แก้มก้น
• มีอาการปวดร้าวลงมาที่ขา ลงมาที่หน้าแข้ง บางท่านอาจปวดมาถึงข้อเท้า
• มีอาการปวดมากขึ้นเมื่อต้องนั่งนานๆ ยืนขึ้นแล้วก็ทุเลาลงได้
• เมื่อลองกดลงที่แก้มก้น จะรู้สึกชาลงไปที่ขาได้
• เท้ามีอาการชา
• นอนยกขาขึ้นได้
• วิธีทดสอบคือ เมื่อนอนหงาย แล้วยกเข่าเฉียงมาที่หัวไหล่ฝั่งตรงข้ามจะเกิดอาการเจ็บเสียว

ต่างกับ

อาการหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท(Herniated Disc)
Link ตัวอย่าง https://www.ram-hosp.co.th/news_detail/246

• มีอาการชาร้าวลงไปที่ขาเช่นกัน
• จะมีจุดกดเจ็บบริเวณหลัง บางคนอาจจะเจ็บแปล็ปไปทั่วทั้งหลัง
• เวลาไอ จาม จะเจ็บได้มากขึ้น
• การนั่งรู้สึกสบายกว่าการยืน
• เดินหลังตรงผิดปกติ
• นอนยกขาขึ้นไม่ได้

* สำคัญ – การทับของเส้นประสาททั้งสองแบบ
เมื่อเป็นนานๆจะทำให้ขาลีบลงได้

---

สาเหตุเบื้องต้นเกิดจาก

1. นั่งนานเกินไป เช่น นั่งทำงานนาน ขับรถนาน
2. ออกกำลังกายมากเกินไป เช่น การวิ่งมาก, ขึ้นบันไดมาก, ยืนผิดท่า
3. ขาดการวอร์มก่อนออกกำลังกาย

ต้นเหตุ & การบำบัด

1. กล้ามเนื้อต้นขา(Quadriceps) แข็งตึง ทำให้ดึงรั้งกับกล้ามเนื้อ Piriformis
   • นวดกล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้า
   • นวดกล้ามเนื้อเข่าด้านหน้า
   • ยืนดึงขาด้านหลัง https://www.youtube.com/watch?v=Uwwuc8pRRc0
2. iliopsoas (iliacus + Psoas muscle) แข็งตึง ทำให้ดึงรั้งกับกล้ามเนื้อ Piriformis
   • Lunge แล้วยืด https://youtu.be/6RXqly3R2jk?t=52
   • นอนคว่ำดึงขาหนึ่งข้างแบบฤๅษีดัดตน https://www.youtube.com/watch?v=Uvy0lli3aOk
3. กล้ามเนื้อก้นอ่อนแอ ทำให้ไม่มีแรงดึงรั้งกับกล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้า
   • Half Bridge https://youtu.be/O9j_DU_4KXs
   • นอนยกขาขึ้นด้านข้าง https://youtu.be/GwPe0JwYbrA?t=85
4. แฮมสตริงอ่อนแอ ทำให้ไม่มีแรงดึงรั้งกับกล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้า
   • Donkey Kick https://www.youtube.com/watch?v=SJ1Xuz9D-ZQ
   • Butt Kick https://youtu.be/D_qMNWY0tHo?t=9

การแก้ไขอื่น ๆ

1. ประคบร้อน
2. นวดบริเวณจุดสลักเพชร(Piriformis Muscle) ด้วยลูกเทนนิส หรือ เอานิ้วมือนวดคลึงเบาๆ
3. ยืนเตะขาไปทั้งหน้าและหลัง เพื่อผ่อนคลายกล้ามเนื้อที่ยึดติดกับข้อต่อต้นขา
4. ว่ายน้ำเพื่อให้กล้ามเนื้อมีความสมดุลกัน
5. ยืดเหยียดตอนตื่นนอนให้กล้ามเนื้อมีเลือดไปหล่อเลี้ยง

สมุนไพรที่ช่วยบรรเทาอาการ ประมาณ 1-2 เดือนจนดีขึ้น

1. ยาหม่องสมุนไพร, น้ำมันเหลืองสมุนไพร นวดต้นขาด้านหน้า
2. ยาบรรเทาอาการปวดเมื่อย 2 เม็ด ก่อนอาหารเช้า และ เย็น 15 นาที
3. ยาเบญจพันธุ์(ลูกใต้ใบ) 2 ช้อนโต๊ะ หลังอาหารเช้า เย็น
4. ยาธรณีสัณฑะฆาต 3-4 เม็ด ก่อนนอน สัปดาห์ละ 2 วัน (ผู้ที่ตั้งครรภ์, เป็นริดสีดวงทวาร, อายุต่ำกว่า 16 ปี ไม่ควรทาน)

ปรึกษาการใช้ยา
กับแพทย์แผนไทย
หรือ
สั่งซื้อสมุนไพรได้ที่
line@ : @cheewaherb
https://lin.ee/9DLJDgz

รวมสินค้าน่าสนใจ
https://cheewaherb.com/?p=428

สิ่งที่ไม่ควรทำ
* กดขยี้แรงๆบริเวณสลักเพชรจะทำให้เกิดการอักเสบตึงมากขึ้น

Reference
Page Facebook กฤษฎาคลินิกกายภาพบำบัด
Diagnosis and Management from https://jaoa.org/